Kariki me Kariti

E hika e!! Tūturu he whakairiiritanga i roto i te ahi ki runga i ngā whenua aweko o te Metatareina. Kotahi anake te hua o te wawaonga o Kariki me Kariti e ngā Hoa Whenua ki ngā tuki o Tiamani, tērā ko te mate. Ka mutu he toimaha te parekura, engari i roto i ngā āpiti māhinahina i Maleme me te Huarahi 42nd, e hika mā ka whānau mai te kōrero pūrakau o te Ope Taua Māori.

He Aituā Kariki

I te mutunga o Poutū-te-Rangi 1941, ko te Ope Taua Māori - he wahanga o te Ope Hōia Tuarima o te Matua o Aotearoa - i tukuna ki te wawao i te raki o Kariki ki tētahi whakaekenga ohorere o Tiamani. I haere mai te hoariri mā Yugoslavia me Bulgaria. I te tīmatanga o taua tuki i tere whakaeke kaokaotia ngā hōia o ngā Hoa Whenua me Kariki. Uru ana ko te Ope Taua Māori ki te whawhai ki Olympus Pass i te 15 o taua marama. Tokowhā i mate.

Kātahi ka patiko ngā Hoa Whenua hei wawao i te Aho o Thermopylae. Engari i te 21 April i whakatau te Whakahaere o Ingarangi kia whakarere i a Kariki. Ko te nuinga o Māori mā i whakatahia mai i Atena ki Kariti i runga i te Glengyle i te 24th. Waihongia e rātou tekau ngā tāngata i mate, 81 ngā tāngata i mauherengia.

Te Kakari mō Kiriti

I haere mai rātou mai i te rangi - i te 20 o Haratua 1941 te tini manomano o ngā Hōia Heketau o Tiamani me ngā Hōia Rerehau i tapakō ki runga i a Kariti. Koia tēnā tētahi o ngā tomo ā-rangi nei tuatahi o te ao. Rua rangi whai muri o tēnā, i tae mai anō ētahi ope tānga o te hoariri. Koia tonu te wā ka whaiwāhi atu te Ope Taua Māori kia whakamātau kia whakariro anō te mana whakahaere o te taunga rererangi o Maleme mō rātou. I konihi rātou i roto i te pō. Ka mutu, pai ana tā rātou whakamahi i te matarere. Engari ahakoa tēnā, i mate rātou kia hoki whakamuri i mua i te te urunga mai o te rā. 33 o ngā hoariri i mate.

'42nd Street'

Ahakoa ngā parekura o ngā kaiwhakaeke o Tiamani, i tino whaimana rātou i runga ake i te rangi. Nā tērā i te anga noa ngā Hoa Whenua ki ngā tautaunga e kore e taea. Tae rawa ki te 27 o Haratua 1941 ko ngā mōrehu o te Ope Hōia Haere Raro Tuarima o Aotearoa kua patiko rātou ki tētahi makatea e kīa nei ko 42nd Street, pātata ana ki a Suda Bay. I te wā e whakameto ana te hoariri, nā te Ope Taua Māori i ārahi tētahi amo matarere māhinahina. Momote ana te rarahu o tētahi ope whakaeke maunga tino toa rangatira rawa o Tiamani. E ai ki ngā kōrero, nā te Ope Maōri nei me tōna kotahi i patu kia 80 o ngā hoariri, e whā anake o ngāi Māori i mate.

Te Hinganga me te Whakatahinga

I hinga ngā Hoa Whenua i roto i te kakari mō Kariti, engari nā ngā mahi ki 42nd Street me ētahi atu whakatautopenga mumu i āwhina ngā Hoa Whenua kia whakatahi mā ngā pae maunga torehape o Kariti tae mai ki te tai tonga. Mai i reira i hōnea rātou ki Ihipa. Tae rawa ki te 31 May 1941 neke atu i te 16,000 o ngā tāngata nō Aotearoa, Ahitereiria, Ingarangi me Kariki, kua whakatahingia. Engari 12,000 anō i mate i mauheretia rānei. Ka mutu, o rātou, 71 ngā Māori i mauheretia, 74 hoki i mate.

Mō ngā Hoa Whenua, ko ngā whakahau i roto i a Kariki me Kariti he maikiroa. He takarepa te whakatakoto kaupapa, kāore hoki i tautokona mai i ngā rererangi. Ka mutu, he maha hoki ngā wā he āhua koretake te hautūtanga. Mō ngā whakaeke Māori rātou ko ngā Pākeha, he whakatutakinga taikaha ki ngā momo kawe ā riri hou. Engari i tū pakari rātou i runga i te ngākau whakatoatoa, te ngākau māia hoki, ā, i whakaaturia ō rātou pūkenga rahi hoki.

O Rātou Kōrero