Charlie Mohi, Part 1 - Signing up for war

CHARLIEMOHI-crop.jpeg

Te Tohara (Charlie) Mohi grew up in Pakipaki.  He embarked for war in 1941 and served with the Maori Bren-carrier platoon. 

In this recording Charlie talks about why he signed up for war and his concerns about leaving his mother and siblings at home.

Charlie returned on furlough in 1945, see the photo here.

Transcript

Pou Temara (interviewer):  He aha to nama, me to, tuatahi ko to ingoa, ko to nama, me to rank, ia koe i te, i te whawhai?

Te Tohara Mohi: Taku ingoa ko Te Tohara Mohi.  Te nama, taku nama ko te ono tekau ma rima mano, e rima rau, tekau ma tahi, tekau ma waru.  A, taku turanga i roto i nga hoia, he heihana.  Engari he heihana a ka hoki ano ki te hoia, ka heihana, ka hoki ano ki te hoia, i roto i nga mahi porangi a te hoia. 

Pou Temara:  Tena, e hia o tau ia koe ka whakawhiti koe ki te pakanga?

E rua tekau ma tahi oku tau, taku haere.  Engari I taku hainatanga, ki te, ki roto i te, i nga mahi a te pakanga, tekau ma waru aku tau.  I roto au i nga mahi a nga, e kii nei, ko nga Territorials.  Ko matou i Heretaunga, ko matou te roopu tuatahi o the Vickers Machine Gun o Niu Tireni nei.  Kare hoki te Maori e mahi ana i tera mahi i aua wa.  Engari na matou te tuatahi o taua mahi.  Engari te putamaitanga o te whawhai tuturu a i mea mai i a Trentham nei matou, i roto i te camp i reira.  E noho ana matou i reira, a,  ka timata te whawhai.  A ka mauri atu te iwi, te First Echelon, e korerotia nei ko te First Echelon.  Ka haere ratou ka hoki matou i te kainga.   I puta mai matou i te Territorials, haina tonu atu matou, nga tamariki, nga mea pakeke katoa o to matou kainga o te Pakipaki i haina katoa i roto te, kia haere matou ki tera taha. 

Engari te taenga mai ki te wa o matou ingoa whiriwhiritia, ka pana maingia au ki waho, he tamariki rawa, a, ahua nui tonu matou.  Engari nga mea o matou i uru atu, ko Bully ma – te papa o tenei, ahua nui tonu nga mea o te kainga i haere, a me taku tuakana. 

Pou Temara:  Tena, he aha te tau i haina ai koutou ki te haere ki te pakanga.

Te Tohara Mohi:  I te timatanga tonu o te pakanga i te toru tekau ma iwa.

Pou Temara:  He aha te tau i whakawhiti ai koe?

Te Tohara Mohi:  A, i te wha tekau ma tahi.

Pou Temara:  Tena, he aha ou koutou whakaaro, ou whakaaro, ia koe ka haere koe ki te haina.  He aha ou whakaaro – kei te haere hoki, kua tu te pakanga, kua haere koe ki te haina, kia haere koe ki te pakanga.  I uru mai ano he whakaaro patu tangata ki roto ia koe, e haere ana hoki te patu tangata kare ranei koe e hoki mai, e hoki ora mai ki te kainga ekene koe ka mate atu?

Te Tohara Mohi:  E kare rawa tena whakaaro i puta mai.  Ko te mea i puta mai i roto oku whakaaro – e rua aku papa i haere.  I uru aku papa i haere ki te whawhai tuatahi.  I ta ratou haeretanga, ko te hokimaitanga ko nga korero mo nga wahine, mo nga takaro, mo nga mahi, mo nga mahi pai.  Kare e korero mo nga mahi kino o te whawhai.  No reira, i taku haina, i taku hainatanga kare ke nga whakaaro haere atu mo te mate ranei, te aha ranei.  Hey, hei haere te kite whenua, haere te kite i nga mea i korerotia mai nei e to matou papa kia matou. Koira noa iho. 

Engari no te taenga ki reira, well, no te wehenga atu, kua ahua roa matou i Niu Tireni nei e whakapakari ana i o matou tinana, ka haere, kua tae ki te wa e haere ki tera taha, a, ka puta mai nga whakaaro i taua wa.   Ko wai hoki e manaaki te koka?  Ko wai e tiaki i a ia?  Ko to matou koka he pouwaru.  A, i korero maua ko taku tuakana, ko ia i haere te mea tuatahi, i te roopu tuatahi.  Ka korero mai ia kia au, “noho ai te kainga, te manaaki i to taua koka.”   Well, i te taenga kia au kia haere, korero atu au ki taku, ki to maua teina – tekau ma ono noa iho nga tau o te poi nei, i te kura tonu i Te Aute.  Ka haere maua, korero atu maua ki a ia – “manaakitia to taua koka, to tatou koka”.  A, koira nga korero. 

Engari te haeretanga, e hoa, haere atu to matou waka, to matou tima i konei, i Poneke nei, puta atu i te whenua, puta atu ki te moananui, ka huri mai nga whakaaro ki te kainga.  Ka titiro mai, ahua pouri haere ana matou, titiro atu ai - kei te hoki mai ano tenei Maori, kare ranei?   Kua puta mai te aroha ki te kainga i taua wa.  Engari mo tera, aye, kei te haere ke matou mo te mahi pai, te ataahua o te whenua e titirotia nei e matou.  Na runga i era korero katahi ano ka whakaaro, aye, he mahi tika tonu te mahi nei.  Ka wehe atu akuni pea kare e hoki mai. Ka hoki waku whakaaro ki taku koka i taua wa.  Ma wai hoki e manaaki, kei te tamariki hoki toku teina, kei te kura tonu.  And, oh well, ko nga whakaaro ano me nga inoi ki te Runga Rawa kia whakahokia mai i te kainga i nga wa e hoki mai ai.  Ko tera noa iho nga whakaaro i roto i au i taua wa. 

Reference:

Sound file from Ngā Taonga Sound & Vision, ref: 139356. Any re-use of this audio is a breach of copyright.

Image
Crop of full photo -  Bren-carrier platoon leads the Maori Battalion into Tripoli, 23 January 1943.  Sgt Te Whiu Purei (standing) and Charlie Mohi, seated.

Submitter:
Submitted by mbadmin on

Takupu (0)